Een paar dagen er tussenuit, een wereld te kiezen. Maar waar ga je heen? Doorgewinterde stedentrippers weten het: Berlijn! Want in Berlijn gebeurt het. De meest vooraanstaande musea en prachtigste monumenten strijden met de beste restaurants en meest fantastische winkels om de gunst van de bezoeker. En die voelt zich al snel thuis in de stad waar altijd een relaxte sfeer hangt. Of je nu gaat in de winter, zomer, lente of herfst, Berlijn is eigenlijk altijd een goed idee.

De afgelopen twintig jaar heeft Berlijn zich moeiteloos genesteld in de Europese top van metropolen. Na de val van de muur die Wende in het najaar van 1989, was Berlijn jarenlang één grote bouwput. Het heeft de stroom toeristen nooit weerhouden. Wie wilde nou niet in vrijheid Berlijn bezoeken? Het zou de stad echter tekortdoen om te beweren dat het puur en alleen nieuwsgierigheid was naar hetgeen jarenlang besloten lag achter die kilometers lange muur. Want dat Berlijn zich vandaag de dag tot een van de populairste bestemmingen van Europa mag rekenen, komt door vele factoren. De rijke cultuur is er daar een van.

Stad van cultuur
En dus mag een bezoek aan de Duitse hoofdstad niet zonder rondgang langs de nodige historische highlights blijven. De Brandenburger Tor, hét symbool van de naoorlogse opdeling en hereniging van Duitsland, vormt een voor de hand liggende start voor een culturele verkenning van Berlijn. Gelegen in het stadsdeel Mitte bevindt de enige overgebleven stadspoort van Berlijn (uit 1744) zich in de nabijheid van talrijke andere historische monumenten. Vele zijn gelegen aan het fraaie Unter den Linden, de prestigieuze stadsboulevard die ooit het kasteel Berliner Schloss met de koninklijke jachtvelden verbond. Nu vind je hier naast diverse ambassades, luxueuze winkels en Hotel Adlon (het bekendste hotel van Berlijn) indrukwekkende monumenten als de Staatsopera, de oude bibliotheek en de Berliner Dom. Om de hoek van de Dom ligt het Museuminsel. Als ware kunstliefhebber verlaat je Berlijn natuurlijk niet zonder een bezoek aan dit museale epicentrum dat als een eiland in de rivier de Spree is gelegen. Maar liefst vijf toonaangevende musea zijn hier gevestigd, waaronder het populaire Pergamon Museum met zijn indrukwekkende collectie archeologische vondsten.

De lucht in
Van cultuur naar natuur is in Berlijn maar een kleine stap. Met zijn bijna 900 vierkante kilometer oppervlakte mag Berlijn zich rekenen tot een van de meest uitgestrekte steden ter wereld, en dat komt niet in de laatste plaats door de vele groene en waterrijke plekken in de stad – waarover later meer. Die enorme oppervlakte laat zich in een bezoek van enkele dagen natuurlijk nooit bereizen; en gelukkig hoeft dat ook niet. Want Berlijn is boeiend genoeg om meerdere keren naartoe terug te keren. En voor wie toch in één keer de stad wil zien, bieden meerdere gebouwen prachtige vergezichten. Zoals het Rijksdaggebouw, waar vandaag de dag de Duitse parlementaire democratie zetelt. Boven op de Reichstag* – zoals de Duitsers het noemen – is eind jaren negentig een moderne, transparante koepel geplaatst. Deze biedt een slordige 60 meter boven de grond prachtig uitzicht op onder meer de nabijgelegen Tiergarten. Ruim twee keer zo hoog is de Funkturm, gelegen in het westen van Berlijn. Bezoekers van de op de Eiffeltoren gelijkende radiotoren worden in een glazen lift in een mum van tijd naar 146,78 meter gebracht. Daar wacht een spectaculair uitzicht over onder meer de wijk Charlottenburg met het gelijknamige slot dat zich het grootste paleis van Berlijn mag noemen. De kroon wat betreft hoogtes echter wordt gespannen door de meer toeristische Fernsehturm, gelegen op de Alexanderplatz. Met zijn 365 meter hoogte en zijn bolvormige plateau even onder de top, is deze televisietoren niet alleen het hoogste maar ook een van de meest markante herkenningspunten in de skyline van Berlijn. Kijken vanaf de toren is spectaculair omdat het bezoekersplateau, inclusief restaurant, ronddraait en daarmee een 360-gradenblik op de gehele stad toont.

Groen en blauw
Gezien vanuit die hoogte valt op hoe groen Berlijn eigenlijk is. En dat merk je in feite ook wanneer je met beide benen op de grond blijft. De Tiergarten, met zijn 210 hectares met recht het groene hart van Berlijn, laat zich maar moeilijk omzeilen. Hier komen Berlijners om te wandelen, te fietsen en op zomerse dagen zelfs te barbecueën. In de winter, zeker met sneeuw, is het immense grote park minstens zo geliefd. Grenzend aan de Tiergarten ligt de Zoologischer Garten Berlin, oftewel de Zoo Berlin. Te midden van duizenden diersoorten huizend in natuurgetrouwe verblijven, vergeet je in deze oudste dierentuin van Duitsland al snel dat je je midden in een miljoenenstad bevindt. Maar ook elders in Berlijn laat de natuur zich gelden. Ruim een kwart (!) van de stadsoppervlakte bestaat uit parken en bos dan wel rivieren, meren en watertjes. De meest in het oog springende rivier is natuurlijk de Spree die door het midden van de stad meandert. ’s Zomers is het hier heerlijk toeven op een van de vele strandjes die op de oevers langs de rivier zijn gecreëerd. Zwemmen is er echter niet bij; de kwaliteit van het water laat te wensen over. Niet erg, want de Wannsee in het westen van de stad en de Müggelsee in het zuidoosten bieden tijdens tropische dagen uitkomst.

Shop, shop, shop: waar moet je wezen?
Nog net niet wordt Berlijn in één adem genoemd met Milaan en Parijs. Toch weten fashionista’s het winkelaanbod op waarde te schatten. De afgelopen jaren heeft Berlijn zich in toenemende belangstelling van mooie, luxueuze modemerken mogen verheugen. Waar de wereldberoemde Kurfürstendamm, in de volksmond liefkozend Ku’damm genoemd, door de grote internationale ketens wordt bevolkt, zijn de zijstraten veelal winkels van exclusievere merken te vinden – net als talloze barretjes en restaurants. Een bezoek aan KaDeWe, oftewel het Kaufhaus des Westen, gelegen aan het chique eind van de Ku’damm, is een absolute must voor wie hier zijn winkelhart ophaalt. Wie meer met eten en drinken heeft, wordt in dit immens grote warenhuis – het grootste van Europa! – eveneens op zijn wenken bediend. De bovenste verdieping, de zevende etage, is een culinair walhalla met diverse [CURS]gourmet bars[/CURS] waar onder meer kreeft en champagne vaste prik zijn. Een ander winkelgebied dat hier niet onvermeld mag blijven, is de Friedrichstrasse, een zijstraat van Unter den Linden. Hier is op de hoek van de Französische Strasse de Duitse vestiging van het Franse Galeries Lafayette te vinden. Even verderop ligt het even architectonisch spectaculaire als uiterst luxueuze Quartier 206 met diverse winkels van prachtige merken. Shoppen in deze straten is doorgaans ook voor de meeste mannen iets om naar uit te kijken. Zowel in de Friedrichstrasse als in Unter den Linden worden heel wat etalages gevuld door glanzende bolides – en niet van de minste merken. Menig exemplaar zal voor de doorsnee kijker eeuwig een droom(auto) blijven. Maar gelukkig, kijken staat vrij!

Van curryworst tot sterrentent
Doordat Berlijn is opgedeeld in verschillende wijken (twaalf om precies te zijn) vind je naast de bovenstaande shopsites praktisch in iedere wijk adresjes die je altijd wilt onthouden. Met restaurants is het niet anders. Was tot voor kort de stadswijk Mitte the place to be, vandaag de dag stijgt de wijk Prenzlauer Berg snel in aanzien. Over het algemeen kun je zeggen dat je goed eet in Berlijn, en dat tegen niet al te veel geld. Het aanbod is divers en loopt uiteen van een goede, niet te versmaden curryworst bij een cafetaria (de beste worst eet je bij Konnopkes Imbiss in de wijk Prenzlauer Berg) tot een avondvullend diner in een van de meerdere tweesterrenrestaurants (bijvoorbeeld Reinstoff in Mitte) en alles wat daartussen zit. En dat is veel en op moderne leest geschoeid. Bij veel restaurants proef je een mediterrane dan wel Aziatische invloed, al laat her en der in de stad ook de traditionele Eisbein zich nog op menukaarten zien. Er is dan ook altijd wel iets wat aansluit bij smaak en portemonnee.

Tijd tekort? Tijd genoeg!
Het moge duidelijk zijn, een lang weekend Berlijn is in een handomdraai gevuld. Zeker een eerste keer wanneer je er natuurlijk niet aan ontkomt om de East Side Gallery te bezoeken, waar het langst nog bestaande stuk Muur staat. Én Checkpoint Charlie, de voormalige grenspost tussen Oost- en West-Berlijn, met het nabijgelegen Mauermuseum, Haus am Checkpoint Charlie waar vooral de vluchtpogingen van oost naar west diepe indruk maken. Maar ook voor een tweede, derde en zo volgende bezoek blijft de stad trekken. Enerzijds heeft dat te maken met het diverse aanbod en hoge tempo waarin nieuwe winkels, restaurants en cafeetjes zich nestelen in de stadstraten. Anderzijds zijn het ook de Berlijners zelf. Zij geven de stad zijn relaxte sfeer, waardoor het ook al goed is om er gewoon te zijn – waterig zonnetje, terrasje, kopje koffie, glaasje pils – en je even onderdeel te voelen van deze dynamische stad. Want ook dan realiseer je je, Berlijn is eigenlijk altijd een goed idee.

*Vanwege de aangescherpte veiligheidsmaatregelen dient een bezoek aan de Rijksdag drie tot vier dagen van tevoren via internet te worden aangevraagd.

Oost- en West-Berlijn: hoe zat het ook alweer?
Na de Tweede Wereldoorlog wordt Berlijn opgedeeld in vier sectoren: een Russisch, Frans, Brits en Amerikaans deel. Toenemende spanningen tussen het kapitalistische Westen en het communistische Oosten alsmede een vlucht van vooral jonge, hoogopgeleide Oost-Duitsers naar het vrije Westen, leiden ertoe dat er vanaf 1952 steeds meer maatregelen worden genomen om de grens af te schermen. In de nacht van 12 op 13 augustus 1961 krijgt dat een hoogtepunt met de bouw van de Muur: een metershoge en kilometerslange betonnen afscheiding tussen Oost- en West-Berlijn. Bijna dertig jaar is de Muur een even tragische als fascinerende grens. Tot 9 november 1989. Op die avond gaat, tot de verbazing van vriend en vijand, de grens tussen Oost en West onverwachts en definitief open.

Potsdam
Even buiten de stadsgrens van Berlijn ligt Potsdam. Nu de hoofdstad van de deelrepubliek Brandenburg, ooit residentiestad van Pruisen. In ongeveer tweehonderd jaar tijd zijn hier in opdracht van de toenmalige koningen adembenemend mooie kastelen en paleizen gerealiseerd, zorgvuldig gesitueerd in het glooiende landschap. Het is aan deze tijd dat Potsdam haar glorie ontleent. Wie ook maar even kan, moet zich losweken van Berlijn om ook een bezoek te brengen aan het unieke parklandschap dat in 1990 op de Unesco-Werelderfgoedlijst is komen te staan: zo’n 500 hectare grondgebied met 150 gebouwen uit de tijd van 1730 tot 1916. Het is bijna ondoenlijk om een selectie te maken omdat zowel de stad zelf als de paleizen zo hun charme hebben. Als het dan toch moet, dan kun je eigenlijk niet voorbij aan een bezoek aan Pruisisch Versaille, oftewel Slot Sansoucci, en het Neues Palais, beide gebouwd in opdracht van koning Frederik de Grote. Maar ook de stad Potsdam zelf is een bezoek meer dan waard. Al was het alleen al om de Nederlandse wijk, Holländisches Viertel (gebouwd tussen 1734-1742), met zijn rodebakstenenhuisjes te bezoeken.